Nieuwkomers in het onderwijs

Het aantal jonge nieuwkomers stijgt al geruime tijd. Gemeenten en onderwijsorganisaties zetten alle zeilen bij om deze groeiende groep een veilige leeromgeving te bieden en een gespecialiseerd aanbod, afgestemd op de individuele ondersteuningsbehoeften. Het blijkt een uitdagende, complexe taak die om een gezamenlijke aanpak op gemeentelijk of regionaal niveau vraagt.

 

Wat is een nieuwkomer in het onderwijs?

Hoewel men vaak denkt aan kinderen die door migratie nieuw zijn in Nederland, hanteert men tegenwoordig steeds vaker een brede definitie van het begrip ‘nieuwkomer in het onderwijs’. Het gaat dan niet alleen om kinderen die nieuw in Nederland aankomen, maar ook om kinderen die al in Nederland wonen en/of een Nederlands paspoort hebben, maar zonder enige kennis van de Nederlandse taal starten in het onderwijs of de voorschoolse educatie.

Aanpak ondersteuning

De ondersteuning van deze nieuwkomers vergt een gespecialiseerde pedagogisch-didactische aanpak. Op het gebied van taal hebben zij als ‘absolute beginner’ een specifiek aanbod nodig, dat afwijkt van het reguliere aanbod aan kinderen met Nederlands als tweede taal. Ook op sociaal-emotioneel vlak is gespecialiseerde ondersteuning vaak nodig, vanwege de ingrijpende en soms traumatische ervaringen die deze kinderen hebben opgedaan. Zowel in de eerste opvang, als in de jaren daarna, is er behoefte aan extra ondersteuning zodat ze dezelfde onderwijskansen te hebben als hun leeftijdgenootjes.

In kaart brengen beginsituatie

Om het aanbod goed op de ondersteuningsbehoefte van het kind af te stemmen, moet de beginsituatie van het kind – binnen de context van het gezin – zo snel mogelijk in kaart worden gebracht. Dit is voor nieuwkomers niet eenvoudig en bovendien is er voor hen vaak eerst tijd nodig om te ‘landen’ voordat deze inschatting goed kan worden gemaakt. Veel nieuwkomersgezinnen ervaren problemen met de organisatie van bijvoorbeeld het halen en brengen van hun kinderen naar – soms verschillende – opvanglocaties.

Samenwerken aan passend aanbod

Het vormgeven, inrichten en organiseren van een passend aanbod voor nieuwkomers is een complexe taak waarin diverse partijen een rol spelen. Zeker in deze tijd waarin het aantal nieuwkomers sterk kan fluctueren voelen partijen de urgentie de aanpak te herijken. Afstemming en heldere afspraken over verantwoordelijkheden, samenwerking en communicatie is nodig om een optimaal aanbod te realiseren. Steeds vaker slaan partijen de handen ineen om tot deze afspraken te komen. De verscheidenheid aan belangen maakt dat een gemeenschappelijk gevoelde verantwoordelijkheid een belangrijke randvoorwaarde is om dit te bereiken. Om te voorkomen dat men hierbij zelf het wiel uit moet vinden, heeft men behoefte aan uitwisseling van ervaringen en inzichten van andere gemeenten of regio’s.

Onderzoek, advies en procesbegeleiding

Sardes heeft ervaring in het ondersteunen van gemeenten en besturen die streven naar een gezamenlijk gedragen, goed onderbouwde en toekomstbestendige aanpak van het nieuwkomersonderwijs. Dit kan zijn in de vorm van procesbegeleiding, onderzoek en/of advies. Desgewenst doen we dit samen met andere organisaties, zoals bijvoorbeeld het LOWAN, zodat onze kwaliteiten elkaar versterken.

 

Publicaties over dit thema: